سنگ کلیه علل و انواع آن

سنگ کلیه علل و انواع آن ۲۸۲۹

سنگ کلیه یکی از بیماریهای نسبتا شایع در ایران است که اغلب به دلیل مصرف غذای ناسالم و عدم پرهیز غذایی و آب ناسالم به وجود می آید. در این بیماری که در اوایل شاید خود فرد متوجه آن نباشد یک هسته اولیه از یک سنگ کوچک شکل گرفته و در طی زمان این سنگ بزرگتر شده تا جایی که درد آن اجازه هیچ فعالیتی را به انسان نمیدهد.

علل ایجاد سنگ های کلیوی متعددند که در عادی ترین حالت، ادرار غلیظ شده امکان کریستالی شدن و چسبیدن مواد معدنی به یکدیگر را فراهم می سازد. حرکت و عبور سنگ کلیه غالباً با درد همراه است. به طور معمول درد از ناحیه پهلو و یا کمر دقیقاً در زیر دنده ها شروع می شود و به سمت تحتانی شکم و یا لگن حرکت می کند.

سنگهای کلیه در انواع مختلف رسوبات سختی هستند که درون کلیه ها از نمک های اسیدی ساخته و موجب بروز درددر ناحیه ی کمر و پهلو می شوند .سنگ کلیه به علل متفاوتی مثل سابقه ی خانوادگی و یا تغذیه نامناسب به وجود می آید.

انواع سنگ کلیه و علل تشکیل آنها

یکی از علل اصلی درتولید سنگ کلیه اسیدی شدن خون یا خوردن غذاهای اسیدی است. نوشابه­ های گازدار حاوی مقادیر بالایی کربنات (HCO3)هستند که دفع آن­ها از کلیه سبب ایجاد سنگ می­شود. از مصرف بیش از حد خوراکی­های سنگ ساز چون اسفناج، سیب زمینی، گوجه فرنگی، لبو یا چغندر قند، نمک ید دار، شکلات باید پرهیز شود.

مصرف بیش از حد چای به خصوص چای غلیظ و تیره یا جوشیده از علل عمده ابتلا به سنگ کلیه است.چون چای تیره یا کهنه یا جوشیده مقدار زیادی اگزالات دارد که دفع آن سبب ابتلا به سنگ کلیه می­شود.

مصرف لبنیات به تنهایی سبب تشکیل و یا تشدید علائم سنگ کلیه می­گردد.با لبنیات مثل شیر باید خوراکی­های گرم مزاج مثل آویشتن (سعتر)، دارچین یا عسل مصرف کرد. لبنیات دارای کلسیم بالایی است که مصرف مداوم به تنهایی و بدون مصلح سبب بروز مشکلاتی چون سنگ کلیه می­شود. این بدان معنی نیست که مصرف لبنیات را کاهش دهیم بلکه باید با مصلح آن مصرف شود. 

از دیگر علل ابتلا به سنگ کلیه میتوان موارد زیر را نام برد:

عدم نوشیدن آب کافی

استفاده از برخی داروها که باعث می شود میزان مواد خاصی در ادرار افزایش پیدا کند.

افرادی که فعالیت و تحرکی ندارند ( افرادی که بستری هستند)

داشتن سابقه سنگ کلیه در خانواده

قبلا به عفونت های ادراری و کلیوی مبتلا بوده اند.

قبلا سنگ کلیه داشته اند و معمولا در سنین پایین تر از 25 سال هستند.

سابقه جراحی بای پس روده ( جراحی دستگاه گوارش )

ابتلا به بیماری های روده مانند کرون

 

چه افرادی بیشتر در معرض سنگ کلیه هستند؟

مردان بیشتر از زنان در معرض ابتلا به سنگ کلیه هستند .

افراد در سنین بین 30 تا 50 سال

افرادی که ویتامین D و مکمل های کلسیم مصرف می کنند.

افراد چاق و دارای فشار خون بالا

 

شکل زیر مربوط به کلیه فردی است که بیش از حد محصولات جانبی سویا استفاده میکرد. حدود 420 سنگ از کلیه این فرد خارج شد.

انواع سنگ های کلیوی

سنگهای کلسیمی :بیشتر سنگ های کلیوی از نوع سنگ های کلسیمی هستند که معمولاً در فرم اگزالات کلسیم یا کربنات کلسیم هستند. در مواردی به صورت فسفات کلسیم نیز شکل می­گیرد. برخی میوه ها و سبزیجات و نیز آجیل و شکلات حاوی سطوح بالایی از اگزالات هستند.  فاکتورهای غذایی، مقادیر بالای ویتامین D، عمل جراحی بای پس روده و نارسایی های متابولیکی متعدد دیگر غلظت کلسیم و یا اگزالات در ادرار راافزایش می دهند .

 در نمودار زیر درصد شیوع انواع سنگهای کلیوی آورده شده است. بیشترین سنگهای کلیوی از نوع اگزالات کلسیم است.

سنگهای اسیداوریک: این نوع سنگها در افرادی که دچار دهیدراتاسیون یا از دست دهی آب بدن شده اند ، ایجاد می گردند؛ مانند افراد استفاده کننده از رژیم های پرپروتئین و یا افراد مبتلا به نقرس.  فاکتورهای ژنتیکی و نارسایی های مرتبط با بافتهای سازنده خون نیز در مستعد سازی فرد در ابتلا به سنگهای اسیداوریکی نقش دارند.

سنگهای سیستین: این نوع سنگها درصد کمی را به خود اختصاص می دهند و در افراد دچار نوعی نارسایی ارثی تشکیل می شوند. این بیماری ژنتیکی منجر به دفع مقادیر بالایی از برخی اسیدهای آمینه می شود که در نهایت سبب ایجاد سنگ می­گردد. (سیستینوریا).

سنگهای ناشی از عفونت: برخی سنگ ها در پاسخ به عفونت شکل میگیرند مانند عفونت دستگاه ادراری. این نوع سنگها می توانند به سرعت ایجاد شده و بزرگ شوند .

 انواع سنگهای کلیوی: همانطور که در شکل مشخص است سنگهای کلیوی تنوع زیادی دارند ولی بیشتر آنها از نوع اگزالات کلسیم است.

سنگ کلیه چه علائمی دارد؟

ادرار صورتی، قرمز یا قهوه ای رنگ

تهوع و استفراغ

درد شدید در ناحیه پهلو و کمر ، درست در پایین دنده ها

درد منتشر شونده به سمت تحتانی شکم و لگن

درد در هنگام دفع ادرار

ادرار کف آلود و بد بو

احساس نیاز مداوم به دفع ادرار (تکرر ادرار)

تب (بالای 38 درجه) و لرز در صورت وجود عفونت

روش­های تشخیص سنگ کلیه

آزمایش های تصویر برداری: تست های تصویری هر نوع سنگی را در دستگاه ادراری نشان می دهند .تست های تصویری معمولاً شامل سی تی اسکن و در برخی مواد غیر معمول شامل اشعه  X می باشند . در ایران اغلب با سونوگرافی میتوان سنگها را به راحتی تشخیص داد.

آزمایش خون: آزمایشات خون، افزایش کلسیم و یا اسید اوریک بالا را در خون نشان میدهد. البته این روش در ایران چندان مرسوم نیست. این روش برای پی بردن به علت سنگ کلیه است.

آزمایش ادرار: در صورت ابتلا به سنگ کلیه، آزمایش ادرار 24ساعته نشان دهنده مقادیر املاح زیادی در ادرار دفع شده خواهد بود .

آنالیز سنگ های دفع شده:از شما خواسته می شود که در هنگام دفع ادرار از یک صافی استفاده کنید تا هر تعداد سنگ دفع شده ای را جمع آوری نمایید. از این طریق سنگها برای تست های آزمایشگاهی جمع آوری می شوند. از این سنگها میتوان به نوع سنگ کلیه پی برد.

 

معایب نسخه ­های خانگی برای درمان سنگ کلیه

مصرف آب و مایعات: آبی که نوشیده می­شود باید حتما بهداشتی و از منابع طبیعی مثل چشمه باشد. اغلب آب­های ایران به دلیل سنگینی دارای مقادیر زیادی املاح می­باشد. با فرض سالم بودن آب تا زمانی که اسیدیته خون اصلاح نشود این روش اثر چشمگیری به خصوص برای سنگ­های نسبتا بزرگ  نخواهد داشت.

گیاهان مدر: بسیاری از گیاهان توصیه شده در درمان سنگ کلیه مدر هستند. یعنی باعث افزایش ادرار می­شود. همانطور که گفته شد تا زمانی که ریشه سنگ کلیه که اسیدی شدن خون است درمان نشود مصرف مایعات یا داروهای گیاهی مدر فایده نخواهد داشت و مشکل اصلی سر جای خود باقی است. این روش برای سنگ­های ریز می­تواند اثر بخش باشد. ازمعایب دیگر استفاده گیاهان مدر از دست رفتن املاح مفید بدن است.

خربزه یا تخم خربزه: این روش درمانی هم در دفع سنگ کلیه موثر است. ولی این میوه در طول سال در دسترس نیست و در ضمن روش مصرف و تداخل غذایی آن مانع از مصرف منظم آن می­شود.مثلا ناشتا، آخر شب و اول صبح نمی­توان مصرف کرد. با عسل تداخل شدید و مرگ باری رادارد. با غذاهای گوشتی و سایر میوه ­های شیرین یا ترش و سبزیجات خام هم تداخل دارد.بعد از آن آب نمی­توان نوشید. مصرف آن با غذاهای پروتئینی و یا شکم پر هم مضر است.

موارد دیگر چون مصرف ویتامین E و A، منیزیم، آلوئه ورا، میوه­ های فیبری مثل موز یا سیب و انواع روغن­های سالم سبب پیشگیری و نه دفع سنگ کلیه می­شوند. مصرف آب انار یا سرکه سبب اسیدی شدن خون و درمواردی تشدید علائم سنگ کلیه می­شود. این نسخه ­ها اغلب ترجمه شده است که متاسفانه بیشتر جنبه تبلیغاتی و پر کردن صفحات اینترنتی دارد. با فرهنگ غذایی و مزاج ایرانی ها سازگاری نداشته و هزینه های زیادی را به بیماران تحمیل میکند. کسی که سنگ کلیه دارد اول باید درمان شود و سپس غذای خود را اصلاح کند.

در حال حاضر بیماران برای دفع سنگ کلیه با روش لیزری یا سنگ شکن درمان میشود که علاوه بر تحمیل هزینه بالا به بیماران دارای اثرات مخرب بر کلیه و بدن است

غذاهای زیر نیز در ایجادسنگ کلیه مؤثرند و در صورت بدتر شدن علائم سنگ کلیه‌تان مصرف موارد زیر را محدود کنید.

غذاهای سرشار از قند: براساس تحقیقات رژیم غذایی سرشار از قند باعث بدتر شدن سنگ کلیه می‌شود. مصرف غذاهای بسته‌بندی‌شده‌ی پر از شکر، نوشیدنی‌های شیرین (مخصوصا اگر گازدار باشند)

گوشت‌های فرآوری‌شده: مصرف گوشت‌های فرآوری‌شده می‌تواند باعث دفع کلسیم از بدن شود. نتیجه‌ی این امر فرستادن مقدار زیادی کلسیم به کلیه‌ها و افزایش احتمال تشکیل سنگ کلیه است.

غذاهای سرشار از زینک (روی):برخی تحقیقات حاکی از آن هستند که خطر تشکیل سنگ کلیه در کسانی که مقدار زیادی زینک مصرف می‌کنند (غذاهایی مانند تخمه کدو، بادام هندی، گوشت و اسفناج یا قرص زینک) بیش از دیگران است.

مصرف زیاد ویتامین  C:  ویتامین C فواید بسیاری برای سلامتی دارد، اما مصرف زیاد آن می‌تواند مشکلاتی برای کلیه‌ها ایجاد کند

کافئین و الکل: هردوی این ترکیبات باعث کم‌آبی بدن می‌شوند و هضم‌شان دشوار است. درنتیجه می‌توانند باعث تشکیل سنگ کلیه شوند.

سفارش عصاره گیاهی دفع سنگ کلیه رنیفیکس